Τι σημαίνει “θάνατος στο σπίτι” ως προς τη διαδικασία πιστοποίησης;
Ο όρος “θάνατος στο σπίτι” αναφέρεται σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο άνθρωπος καταλήγει εντός της οικίας του και όχι σε νοσοκομείο, κλινική ή μονάδα φροντίδας. Η βασική ιδιαιτερότητα αυτής της περίπτωσης είναι πως δεν υπάρχει παρών ιατρός τη στιγμή του θανάτου, όπως συμβαίνει σε έναν νοσηλευτικό χώρο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κληθεί ιατρός να διαπιστώσει εκ των υστέρων τον θάνατο και να εκδώσει επίσημα το πιστοποιητικό.
Η πιστοποίηση θανάτου στο σπίτι απαιτεί:
- Επίσκεψη ιατρού στο σημείο, ώστε να διαπιστώσει τη διακοπή των ζωτικών λειτουργιών.
- Έλεγχο ενδεχόμενων ενδείξεων μη φυσιολογικού θανάτου. Αν υπάρχουν υπόνοιες για βίαιη, αιφνίδια ή αδιευκρίνιστη αιτία, ο ιατρός υποχρεούται να ενημερώσει την αστυνομία και την Εισαγγελία.
- Έκδοση του ιατρικού πιστοποιητικού θανάτου, το οποίο αναγράφει την αιτία θανάτου και χρειάζεται υποχρεωτικά για το ληξιαρχείο.
Άρα, ο “θάνατος στο σπίτι” δεν αλλάζει τα έγγραφα που απαιτούνται, αλλά διαφοροποιεί τη διαδικασία, μιας και δεν υπάρχει προϋπάρχουσα νοσηλεία ή νοσοκομειακός φάκελος.
Ποιος ιατρός μπορεί να εκδώσει το πιστοποιητικό θανάτου;
Στην Ελλάδα, το ιατρικό πιστοποιητικό θανάτου συνήθως εκδίδεται είτε από τον οικογενειακό γιατρό είτε από έναν ιδιώτη γιατρο, γενικό ή παθολόγο. Η πρώτη περίπτωση είναι η πιο συνηθισμένη επιλογή, ειδικά αν ο εκλιπών είχε γνωστό ιατρικό ιστορικό. Ο προσωπικός γιατρός έχει άμεση εικόνα των παθήσεων και μπορεί ευκολότερα να τεκμηριώσει την αιτία θανάτου.
Σε περίπτωση που ο οικογενειακός γιατρός δεν είναι διαθέσιμος, μπορεί να κληθεί ιδιώτης ιατρός της περιοχής. Απαραίτητο είναι να έχει νόμιμη άδεια άσκησης επαγγέλματος και να μπορεί να διαπιστώσει τον θάνατο.
Υπάρχουν φυσικά και περιπτώσεις που το πιστοποιητικό το εκδίδει ένας γιατρός από νοσοκομείο ή εφημερεύον ιατρείο, γεγονός που είναι πολύ σύνηθες στην επαρχία. Οι συγγενείς επικοινωνούν με το εφημερεύον νοσοκομείο ή κάποιο Κέντρο Υγείας και ο γιατρός που θα διατεθεί μπορεί να εκδώσει το πιστοποιητικό.
Αν ο εκλιπών παρακολουθούνταν από συγκεκριμένο ιατρό, όπως για παράδειγμα κάποιον καρδιολόγο ή ογκολόγο, και αυτός διαθέτει χρόνο και γνώση του ιστορικού, έχει δικαίωμα να το εκδώσει το πιστοποιητικό. Δεν μπορεί να εκδώσει πιστοποιητικό αστυνομικός, νοσηλευτής, ΕΚΑΒ ή οποιοσδήποτε μη ιατρός.
Βήματα που πρέπει να κάνουν οι συγγενείς
Για να γίνει σωστά η διαδικασία, οι συγγενείς πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένα βήματα, με ηρεμία και οργάνωση.
Επικοινωνία με ιατρό για διαπίστωση θανάτου
Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να κληθεί ο γιατρός που θα εκδώσει το πιστοποιητικό. Αν υπάρχει προσωπικός γιατρός, καλείται πρώτος. Αν δεν είναι διαθέσιμος, καλείται ιδιώτης ιατρός ή Κέντρο Υγείας.
Σε περίπτωση αιφνίδιου θανάτου χωρίς εμφανή αιτία, καλείται και η αστυνομία. Ο ιατρός πρέπει να μεταβεί στο σπίτι, να εξετάσει τον εκλιπόντα και να καταγράψει την ώρα και πιθανή αιτία θανάτου.
Προετοιμασία εγγράφων
Καλό είναι οι συγγενείς να έχουν έτοιμα την αστυνομική ταυτότητα ή το διαβατήριο του εκλιπόντος, το ΑΜΚΑ, το ιατρικό ιστορικό ή πρόσφατα έγγραφα νοσηλείας, αν υπάρχουν, και τα στοιχεία του συγγενή που θα προβεί στη δήλωση στο ληξιαρχείο. Αυτά τα στοιχεία βοηθούν τον γιατρό να συμπληρώσει σωστά το πιστοποιητικό.
Παραλαβή του πιστοποιητικού θανάτου
Ο ιατρός συμπληρώνει και υπογράφει το έγγραφο. Οι συγγενείς το παραλαμβάνουν άμεσα ή το δίνει ο ιατρός ηλεκτρονικά ή χειρόγραφα ανάλογα με τις διαδικασίες που ακολουθεί.
Δήλωση του θανάτου στο ληξιαρχείο
Με το πιστοποιητικό θανάτου, ένας συγγενής πηγαίνει στο ληξιαρχείο του δήμου όπου συνέβη ο θάνατος. Εκεί εκδίδεται η ληξιαρχική πράξη θανάτου, η οποία είναι απαραίτητη για κάθε επόμενη διαδικασία, όπως η κηδεία, η διευθέτηση λογαριασμών με τράπεζες, υπηρείες κλπ. Πολλά γραφεία τελετών αναλαμβάνουν αυτή τη διαδικασία για λογαριασμό της οικογένειας.
Συνεννόηση με γραφείο τελετών
Αφού εκδοθεί το ιατρικό πιστοποιητικό, οι συγγενείς πρέπει να επιλέξουν ένα γραφείο τελετών, με το οποίο κανονίζεται η ώρα παραλαβής και καθορίζονται οι λεπτομέρειες της κηδείας, της αποτέφρωσης ή της μεταφοράς σορού. Το γραφείο τελετών συνήθως αναλαμβάνει και όλες τις δηλώσεις προς τον Δήμο.
Χρόνος έκδοσης και τι ακολουθεί μετά
Η επίσκεψη του ιατρού συνήθως ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 3 ώρες, ανάλογα με το πρόγραμμα και την περιοχή. Το πιστοποιητικό εκδίδεται συνήθως την ίδια στιγμή, ώστε η οικογένεια να κινηθεί άμεσα για τις επόμενες ενέργειες. Με την έκδοση του ιατρικού πιστοποιητικού το ληξιαρχείο εκδίδει την ληξιαρχική πράξη θανάτου, ενημερώνονται οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως ο Δήμος, οι προνοιακές δομές, ο ΕΦΚΑ, οι τράπεζες κλπ, και οργανώνονται η κηδεία ή άλλη τελετή αποχαιρετισμού.
Αντιμετώπιση της κατάστασης με σεβασμό και ψυχραιμία
Η διαδικασία έκδοσης ιατρικού πιστοποιητικού θανάτου στο σπίτι, παρότι αποτελεί μια τυπική και απαραίτητη διοικητική ενέργεια, συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα. Η σωστή ενημέρωση, η άμεση κλήση του κατάλληλου ιατρού και η οργανωμένη προετοιμασία των απαιτούμενων εγγράφων συμβάλλουν στο να ολοκληρωθεί ομαλά και χωρίς επιπλέον άγχος η διαδικασία. Με τη βοήθεια των επαγγελματιών υγείας και, όπου χρειάζεται, ενός αξιόπιστου γραφείου τελετών, οι συγγενείς μπορούν να επικεντρωθούν στο ουσιαστικότερο μέρος αυτής της δύσκολης στιγμής: τον αποχαιρετισμό του ανθρώπου τους με αξιοπρέπεια και σεβασμό.